«Οι Γερμανοί ξανάρχονται;»

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ:
ΕΛΛΑΔΑ – ΓΕΡΜΑΝΙΑ, 1941–2014

Με αφορμή το σημαντικότερο γεγονός του περασμένου αιώνα, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που επηρέασε όλον τον πλανήτη αλλά και την προσωπική τύχη του καθενός, ο Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Χάγκεν Φλάισερ, την Παρασκευή, 24/1/2014, ώρα 21.00, μίλησε στο Συνεδριακό & Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών και αναφέρθηκε στους πολέμους της μνήμης που εκτυλίχθηκαν στη δημόσια ιστορία και στον συχνά αμήχανο τρόπο με τον οποίο το παρόν διαχειρίζεται τους «σκελετούς» του παρελθόντος. Με ποικίλους τρόπους, ιδίως μετά τις κοσμογονικές μεταβολές του 1989/1990, η μνήμη του πολέμου συνεχίζει να είναι επώδυνη και να προκαλεί παθιασμένες συζητήσεις.

Παράλληλα, στο φουαγιέ του ΣΠΚ, λειτούργησε έκθεση με πρωτότυπα τεκμήρια από την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, με κεντρικό άξονα: «Ντοκουμέντα Προπαγάνδας».

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ενδοκρινολογικής διημερίδας ΕΝΔΟΡΑΜΑ ’13, που κάθε χρόνο πλαισιώνεται από μια παράλληλη πολιτιστική δράση, σε μια προσπάθεια των διοργανωτών να βγουν από τα όρια της ιατρικής επιστήμης και να «συνομιλήσουν» με έναν διαφορετικό τρόπο με την κοινωνία.

Το 2014 το ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΝΔΟΡΑΜΑ —με την πεποίθηση ότι η χώρα βρίσκεται σε μια καμπή της ιστορίας της και σε μια βαθύτατη αξιακή, και όχι μόνο οικονομική, κρίση— έκανε μια τομή και αφιέρωσε τη θεματική του στη ΜΝΗΜΗ. Με δεδομένο ότι οι πόλεμοι της ιστορίας συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, επιχείρησε να συνομιλήσει με την Ελλάδα του 2014, μια χώρα που στις κυρίαρχες συζητήσεις της και στην καθημερινότητά της δέσποζαν το Μνημόνιο και η θέση της χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανίδα Καγκελάριος Α. Μέρκελ, η άνοδος της Χρυσής Αυγής…

Την επιμέλεια για το ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΝΔΟΡΑΜΑ έχει η ιστορικός Ανδρονίκη Π. Χρυσάφη.

Η εκδήλωση ήταν «ανοιχτή», τόσο στην πόλη όσο και στην πανεπιστημιακή κοινότητα, για όσους επιθυμούσαν να την παρακολουθήσουν.

Χάγκεν Φλάισερ (Hagen Fleischer)

Ο «Γερμανο-έλληνας» ιστορικός, όπως τον αποκάλεσε ο Βάρναλης, γεννήθηκε στη Βιέννη και ζει στο Καπανδρίτι της Αττικής. Από το 1977 ζει μόνιμα στην Ελλάδα, ενώ από το 1985 είναι Έλληνας πολίτης. Μεγάλωσε στη μεταπολεμική Γερμανία και, όπως έχει ο ίδιος δηλώσει, όντας αντιμέτωπος με τη συλλογική σιωπή και την αμηχανία, αποφάσισε να σπουδάσει ιστορία για να μελετήσει τον πόλεμο. Ξεκίνησε να εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη γερμανική κατοχή στη Δανία, αλλά όταν βρέθηκε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Χούντας αποφάσισε να μετατοπίσει το θέμα της έρευνάς του σε: «Κατοχή στην Ελλάδα». Αν και ήταν (και εξακολουθεί να είναι) δύσκολο να βρεθεί διδάσκων σε γερμανικό πανεπιστήμιο για την εποπτεία μιας τέτοιας «εξωτικής» μελέτης, μετά από επτά χρόνια επίπονης και πεισματικής έρευνας κατάφερε να ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή, την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για την Κατοχή στην Ελλάδα, που αποτέλεσε και τη βάση για το θεμελιώδες δίτομο έργο του «Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης 1941-44» (εκδ. Παπαζήσης). Από το 1979 διδάσκει σε ελληνικά πανεπιστήμια. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αρχικά, ακολούθως στην Κρήτη και στη συνέχεια πάλι στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρωτοβάθμιος Καθηγητής από το 1996, ομότιμος Καθηγητής σήμερα) διδάσκει νεότερη και σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία. «Αρχικά, πολλοί φοιτητές με κοίταγαν σαν ένα εξωτικό πλάσμα», αναφέρει ο ίδιος. Είναι ο πρώτος που δίδαξε θέματα ταμπού σε ελληνικό πανεπιστήμιο (Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση), και δη Γερμανός! Το 1984 υπήρξε ο κύριος οργανωτής του πρώτου εν Ελλάδι επιστημονικού συνεδρίου για την περίοδο 1936-1944, ήταν επίσης ο κύριος διοργανωτής του πρώτου συνεδρίου για τον Εμφύλιο (1995), ενώ έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε διεθνή προγράμματα και διεθνείς γνωμοδοτικές και εξεταστικές επιτροπές: για το παρελθόν του αυστριακού προέδρου Kurt Waldheim, για τα εγκλήματα της Βέρμαχτ, το θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων. Έχει συγγράψει περισσότερες από 100 επιστημονικές μελέτες, με έμφαση στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη μεταπολεμική κληρονομιά του, αρθρογραφεί σε ξένα και ελληνικά έντυπα, και είχε ενεργή συμμετοχή (ως ομιλητής ή συνδιοργανωτής) σε 80 περίπου διεθνή συνέδρια. Εκτός από το προαναφερόμενο έργο του, θεμελιώδες είναι το βιβλίο του «Οι πόλεμοι της μνήμης. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος στη δημόσια ιστορία» (Νεφέλη, 2012, 4η έκδοση). Το 2010 πραγματοποίησε, με φοιτητές και υπ. διδάκτορες του Πανεπιστημίου Αθηνών, μια δεκαπενθήμερη εκδρομή μνήμης σε τόπους της ναζιστικής φρίκης με αφετηρία το Βερολίνο, κατά τη διάρκεια της οποίας γυρίστηκε ταινία–ντοκιμαντέρ (ΕΡΤ, «Παρασκήνιο»). Το 2012 οργάνωσε, με μεγάλη επιτυχία συμμετοχών, ανοικτό «μεταπτυχιακό σεμινάριο» με επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος, με σκοπό να ξεσκεπάσει τις συστηματικές απόπειρες της «Χρυσής Αυγής» να ξαναγράψει την ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσω της άρνησης των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.